پژوهشگران زن کمتر مورد ارجاع قرار میگیرند؛ بررسی علل و راهکارها
تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۱۰۴۷۷
برخی مطالعات تحقیقی حاکیست که کارهای علمی و پژوهشی زنان اغلب کمتر ارزشگذاری میشود و نسبت به کارهای علمی مردان کمتر مورد ارجاع قرار میگیرد. رفع این نابرابری مستلزم اجرای راهبردهایی در حیطههای فردی و جمعی آکادمیک (دانشگاهی) است.
به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست از پایگاه خبری «ساینس»، این مساله در حوزههایی مانند عصب شناسی، ستارهشناسی، پزشکی و اخیرا هم در فیزیک مشاهده شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تحقیقات جدید به عواملی که در این سوگیری در ارجاع دادن نقش دارند، اشاره کرده است که بطور بالقوه میتواند به محققان و موسسات برای پرداختن به این نابرابری در حوزه آکادمی کمک کند. این تحقیقات همچنین نشان می دهند که این مساله تا چه حد واقعیت دارد، چه عواملی در آن دخیل هستند و برای اصلاح آن چه میتوان کرد.
اولین مطالعه تحقیقی جدید که هفته گذشته در نشریه «فیزیک طبیعت» منتشر شد، میگوید که ارجاع بیشتر به محققان مرد عمدتا توسط محققان مرد دیگر یا توسط کسانی که آشنایی کمتری با آن حوزه کاری دارند، انجام میشود.
به گفته «کاسیدی سوگیموتو» استاد سیاست عمومی در موسسه فناوری جورجیا، زمانی که در موقعیت عدم قطعیت قرار دارید، میخواهید چیزی را انتخاب کنید که همه نمادهای مرتبط با کیفیت را به درست یا اشتباه داشته باشد؛ بنابراین زمانی که میخواهید تحقیقات خود را به مولفان دیگر ارجاع دهید، مردان را بیشتر و زنان را کمتر انتخاب میکنید که شاید همان کیفیت را داشته باشند اما لزوما با نمادها مرتبط نباشند. (محققان در این زمینه ارجاع به خود را حذف کردند تا بر نحوه ارجاع پژوهشگران به یکدیگر تمرکز داشته باشند اما تحقیقات قبلی نشان داده که مردان بیشتر از زنان به خودشان ارجاع میدهند.)
مطالعه تحقیقی دوم که در نشریه «فیزیک ارتباطات» منتشر شده، یک فاکتور دیگر را شناسایی کرد که از آن با عنوان «مزیت حرکت اولی» یاد کرده است. محققان دریافتند که میان مقالات مشابه، مقالات تالیف شده توسط مردان پیش از مقالات زنان منتشر شده است و پیامد این مساله این است که مردان زودتر خود را در آن حوزه جا میاندازند و به آنها اجازه میدهد که شبکه خود را رشد دهند و شناسایی بیشتری کسب کنند.
فریبا کریمی از بخش محاسبات اجتماعی مرکز علمی وین گفت: این مساله واقعا هشداردهنده بود.
زنان با موانع بیشتری برای انتشار مقالات خود روبهرو هستند
این نوع تاثیرات میتوانند در طول یک کار آکادمیک تجمیع شوند. به عنوان مثال، در میان اعضای آکادمی ملی علوم (NAS) مردان به طور میانگین ۱۴ هزار مورد بیشتر ارجاع نسبت به زنان داشتهاند. شکل و خصوصیات این شبکههای ارجاع نیز بر اساس جنسیت تفاوتهای زیادی داشته است تا حدی که پژوهشگران میتوانند جنسیت یک فرد مشخص را بر اساس خصوصیات این شبکه مشخص کنند.
شناخت این تعصبات و گرایشهای زیربنایی برای ارزیابی پیشرفت در زمینه برابری جنسیتی حائز اهمیت است. به عنوان مثال، یک مقاله تحقیقی اخیر مشخص کرد که با مقایسه مردان و زنانی که سوابق مشابهی در زمینه انتشار مقالات و ارجاع به آنها در حوزههای روانشناسی، ریاضیات و اقتصاد داشتهاند، در مدت ۲۰ سال گذشته احتمال اینکه زنان به عضویت آکادمی ملی علوم و آکادمی هنر و علوم آمریکا پذیرفته شوند، در واقع ۱۵ برابر بیشتر بوده است.
اما محققان میگویند که تفسیر چنین نتایجی پیچیده است. «روبرتا سیناتار» دانشمند محاسبات اجتماعی در دانشگاه کپنهاگ گفت: نباید از این مقاله تحقیقی چنین برداشت کنیم که زنان یک مزیت غیرعادلانه دارند زیرا میدانیم که تولید مقالات و ارجاعات با سوگیری همراه بوده است.
محققان گفتهاند که زنان با موانع بیشتری برای انتشار رو به رو هستند و آنهایی که موفق به این کار میشوند، ممکن است واقعا محققان بهتری باشند و این بطور بالقوه احتمال بیشتر پذیرفته شدن آنها به عنوان اعضای آکادمیها را توجیه میکند.
از سوی دیگر نیز برخی محققان ابراز نگرانی میکنند که تاکید بیش از حد بر مطالعه گروه های نخبه در حوزه علوم نشان دهنده تصویر کامل نیست و این بررسیها ممکن است به معنی تعمیم استثناهایی به کل حوزه علمی باشد.
اما در مجموع چنین تحقیقاتی به عواملی اشاره دارند که اقدامات فردی ممکن است به کنار زدن سیستمهای ناعادلانه یاری برسانند. یکی از راهبردهای مورد استفاده در این مورد، تعیین کمیت مقالات مورد ارجاع تهیه شده توسط مردان و زنان با استفاده از ابزارهایی مانند «ابزار ارزیابی توازن جنسیتی» (GBAT) است.
محققان میگویند که چنین اقدامی نه تنها مخاطب را از توازن و برابری در هر مقالهای آگاه میکند بلکه همچنین سیگنال تعهد به تنوع و برابری و همهشمولی را نیز منتقل میکند. چنین راهبردی باید جمعی باشد و از حوزه افراد باید به نشریات و موسسات آکادمیک نیز راه یابد.
منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: حقوق زنان ، پژوهشگر ، علمی ، برگزیدگان علممنبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: حقوق زنان پژوهشگر علمی برگزیدگان علم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۱۰۴۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
توضیح دانشکده علوم خانواده دانشگاه تهران درباره حاشیههای اخیر
آفتابنیوز :
دانشکده علوم خانواده دانشگاه تهران، پیش از ظهر چهارشنبه (۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳) با حضور انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده رییسجمهور افتتاح شد. این نخستین دانشکده علوم خانواده در ایران است.
منصوره کرمی همسر شهید مسعود علیمحمدی استاد شهید دانشگاه تهران که با دستور رییس این دانشگاه به عنوان مشاور دانشکده علوم خانواده فعالیت میکند، در آیین بهرهبرداری از اولین ساختمان این دانشکده که همزمان با روز معلم و استاد برگزار شد، حضور داشت و این دانشکده را افتتاح کرد.
روابط عمومی دانشکده علوم خانواده دانشگاه تهران در واکنش نسبت به برخی حاشیهسازیها درباره بهرهمندی از ظرفیت شخصیتهای حقوقی مرتبط با ماموریتها و فعالیتهای این دانشکده توضیحاتی ارائه کرد.
متن توضیح روابط عمومی دانشکده علوم خانواده دانشگاه تهران به این شرح است: در پی انتشار هدفمند برخی اخبار در خصوص انتصابات صورت گرفته در دانشکده علوم خانواده دانشگاه تهران به استحضار عموم دانشگاهیان میرساند که دانشکده علوم خانواده با هدف تامین نیروی انسانی متخصص در راستای تحکیم بنیان خانواده، افزایش مشارکت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زنان، توجه به عرصه خانواده، جمعیت و سلامت آن، تولید دانش بومی، بازبینی و طراحی رشتههای مرتبط به منظور کاهش چالشهای این حوزه و بر اساس اصول حاکم بر قانون اساسی، منویات رهبر معظم انقلاب و سیاستهای دولت مردمی شکل گرفته است. برای تحقق اهداف مذکور، شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده تشکیل گردیده است که برخی از کارکردهای مورد انتظار این شورا عبارتند از:
سیاست گذاری و نیازسنجی برای جذب هیات علمی دانشکده بر اساس سیاستها و استانداردهای دانشگاه تهران؛
تعیین راهبردها برای متمرکزسازی و ایجاد پایگاه علمی، پژوهشی، تخصصی و همچنین اجرایی در راستای بهبود نقشپذیری خانواده در نظام اجتماعی در قالب نگرش خانواده به مثابه بنیان اجتماع.
تجمیع میان رشتگیهای موجود در حوزه مطالعات خانواده و رشتههای مشابه
زیست بومسازی و توسعه چندبعدی فعالیتهای مرتبط با خانواده، زنان و جمعیت
توسعه مطالعات میان رشتگی با هدف قرار دادن محور سلامت خانواده از منظرهای سلامت اجتماعی، سلامت جسمی، روحی، معنوی و فکری
طراحی الگوهای علمی و نهادهای پژوهشی برای توسعه و ارتقای شاخصهای رفاه اجتماعی بر پایه و محوریت خانواده
تقویت مشارکت اجتماعی خانواده محور و زنان در مواردی همچون نوآوری، کارآفرینی، اقتصاد خانواده محور و کارآفرینی مبتنی بر مشارکت خانواده
طراحی سازوکارها و برنامهها بهمنظور مشارکت فعال و پویا در حوزه مسائل و چالشهای مرتبط با خانواده
طراحی سازوکارهای عملیاتی بهمنظور پرورش و ارتقای شایستگیهای پژوهشگران کوشا در حوزه خانواده
شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده متشکل از اعضایی با شخصیت حقوقی و حقیقی است که برخی از اعضای حقوقی آن عبارتند از: معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده یا نماینده تامالاختیار (خانم دکتر انسیه خزعلی) دبیر ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی یا نماینده تامالاختیار (خانم دکتر جمیله علم الهدی)، دبیر ستاد خانواده و زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی یا نماینده تامالاختیار (خانم دکتر فهیمه فرهمندپور)، مشاور امور زنان و خانواده وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (خانم دکتر فخرالسادات نصیری)، مشاور امور زنان و خانواده رئیس دانشگاه تهران (خانم دکتر فاطمه یزدیان).
علاوه بر شخصیتهای حقوقی مذکور، برخی شخصیتهای علمی و دانشگاهی فعال در حوزه زنان و خانواده از دانشگاه تهران و سایر دانشگاههای ایران و جهان نیز عضو حقیقی شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده هستند که توسط رییس دانشگاه تهران منصوب شده و یا می شوند
همچنین دانشکده علوم خانواده به منظور تحقق مطالبه رییس دانشگاه تهران جهت ایفای نقش محوری در زمینه فعالیتهای علمی، تحقیقاتی و حل مسایل حوزه زنان و خانواده در کشور، علاوه بر جذب اعضای هیات علمی جوان، از ظرفیت استادان پیشکسوت و برجسته دانشگاههای مختلف که دارای تخصصهای مرتبط با رشتهها و گروههای آموزشی این دانشکده هستند، به صورت استاد وابسته بهره خواهد برد.
منبع: خبرگزاری ایرنا